Jak dobrać terapię trakcyjną do potrzeb pacjenta?

Terapia trakcyjna to jedna z technik rehabilitacji stosowanych w leczeniu dolegliwości bólowych ze strony kręgosłupa oraz w rehabilitacji zaburzeń czynności układu ruchu. Zabiegi z wykorzystaniem trakcji są alternatywą dla konieczności długotrwałego przyjmowania leków przeciwbólowych – choćby z tego względu warto je rozważyć. Dowiedz się, jak dobrać terapię trakcyjną do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Na czym polega terapia trakcyjna?

Trakcja polega na mechanicznym lub manualnym oddalaniu od siebie powierzchni stawowych lub kostnych. Często wykonywanym zabiegiem jest trakcja kręgosłupa lędźwiowego, czyli odciągnięcie powierzchni stawowych kręgów lędźwiowych, co pozwala na zwiększenie przestrzeni międzykręgowych i zredukowanie ucisku na zakończenia nerwowe. Do zabiegów wykorzystywany jest czasem tzw. stół trakcyjny. Trakcja ma trójstopniowy podział: I stopień polega na zniesieniu sił kompresyjnych, co ma głównie działanie przeciwbólowe, II stopień, podczas którego następuje zwiększone oddalenie od siebie powierzchni, powoduje napięcie tkanek okołostawowych, zaś III stopień trakcji ma na celu rozciągnięcie tkanek miękkich [1]. Terapia trakcyjna często stosowana jest jako wstęp do dalszej fizjoterapii, na co pozwala zredukowanie za jej pomocą dolegliwości bólowych.

W jakich przypadkach stosuje się terapię trakcyjną?

Trakcję stosuje się przy zmianach przeciążeniowych, zwyrodnieniowych lub urazowych prowadzących do ograniczeń ruchowych, przy dolegliwościach bólowych ze strony stawów i kręgosłupa lędźwiowego, przy przepuklinie międzykrążkowej i dyskopatii odcinka L-5, dysfunkcjach powięziowych i mięśniowych oraz w rehabilitacji wad postawy [2]. W większości przypadków stosowana jest trakcja manualna, bez użycia pomocniczych przyrządów. W rehabilitacji większych stawów i przy terapii odcinka lędźwiowego kręgosłupa wykorzystuje się pasy trakcyjne i stół trakcyjny.

Jak odpowiednio dobrać terapię trakcyjną do potrzeb pacjenta?

Stopień trakcji dobiera się indywidualnie do potrzeb pacjenta na podstawie wywiadu i sprawdzenia ruchomości jego stawów i/lub kondycji kręgosłupa. Dobrze dobrana terapia trakcyjna daje pacjentowi duże korzyści w poprawie sprawności i zmniejszeniu dolegliwości bólowych [1].

I stopień trakcji stosowany jest u pacjentów, u których występuje nadmierne napięcie mięśniowe powodujące ból stawów i kręgosłupa. Trakcja II stopnia pozwala na zniesienie napięcia tkanek wokół stawu i zmniejszenie dolegliwości bólowych. W trakcji III stopnia wykorzystuje się większą siłę trakcyjną, co pozwala na rozciągnięcie napiętych struktur. Ten rodzaj terapii trakcyjnej wykorzystywany jest w mobilizacjach u pacjentów z ograniczeniami ruchowymi.

Terapia trakcyjna powinna być bezbolesna dla pacjenta. Jeśli w jej trakcie pojawi się ból, należy to niezwłocznie zgłosić, tak by fizjoterapeuta mógł zmienić ułożenie pasa i kierunek rozciągania. Odczuwany przez pacjenta dyskomfort może również świadczyć o przeciwwskazaniach do trakcji.

Korzyści z właściwie dobranej terapii trakcyjnej

Terapia trakcyjna przynosi większości pacjentów ulgę w dolegliwościach bólowych [3]. Zmniejszenie odczuwanego bólu obserwuje się zarówno u pacjentów z problemami ze strony kręgosłupa lędźwiowego, jak i przy schorzeniach stawów kolanowych, biodrowych i stawów kręgosłupa. Zwiększenie przestrzeni międzykręgowych i międzystawowych osiągnięte w wyniku rozciągania trakcyjnego zmniejsza ucisk na zakończenia nerwowe, co znacznie redukuje ból. Dzięki temu pacjenci mogą ograniczyć przyjmowanie leków przeciwbólowych, które w dużych dawkach i przyjmowane długotrwale mogą mieć niekorzystne uboczne efekty działania.

Przeciwwskazania do terapii trakcyjnej

Terapii trakcyjnej nie należy wykonywać u pacjentów z ostrymi stanami zapalnymi, przy zerwaniu wiązadeł lub torebki stawowej, przy naderwaniu mięśni i niestabilności stawu. Terapii nie należy kontynuować, gdy po jednym lub kilku zabiegach nie nastąpi poprawa stanu pacjenta – należy wówczas zasięgnąć dodatkowej porady specjalisty [1].