Wady postawy u dzieci i młodzieży to coraz częstszy problem. Wśród nieprawidłowości dotyczących kręgosłupa najczęściej wymienia się okrągłe plecy [1], czyli nadmierną kifozę piersiową. Dowiedz się, jak rozpoznać tę wadę postawy u dziecka, jakie są jej przyczyny, jak ją leczyć i jak jej zapobiegać.
Przyczyny i konsekwencje nadmiernej kifozy piersiowej u dzieci
Okrągłe plecy u dziecka to wada postawy spowodowana nadmiernie pogłębioną kifozą piersiową, czyli zbyt dużym uwypukleniem naturalnej krzywizny kręgosłupa do tyłu [1]. U zdrowych dzieci ten odcinek kręgosłupa jest delikatnie wygięty ku tyłowi. Jeśli młody człowiek się garbi, krzywizna pogłębia się, a plecy stają się zaokrąglone.
Okrągłe plecy u dziecka to najczęściej konsekwencja niewłaściwej postawy ciała, czyli garbienia się i kulenia ramion. Niektóre dziewczęta w okresie dojrzewania mają tendencję do ukrywania rosnącego biustu w ten właśnie sposób, ale nadmierna kifoza piersiowa jest równie częsta u chłopców. Kiedy dziecko się garbi, mięśnie z przodu klatki piersiowej przykurczają się, a mięśnie pleców stają się nadmiernie rozciągnięte. To sprawia, że dziecku coraz trudniej jest utrzymać prawidłową postawę [2].
Przyczyną pleców okrągłych u dziecka może być też skolioza lub wady genetyczne. Do rzadkich przyczyn pleców okrągłych u dzieci w Polsce należą zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i krzywica.
Nadmierna kifoza piersiowa u dziecka powoduje szereg niekorzystnych dla zdrowia konsekwencji. Przyczynia się do zmniejszania przestrzeni międzyżebrowych, co prowadzi do zmniejszania pojemności oddechowej i ucisku na narządy wewnętrzne. U dziecka mogą pojawić się problemy z oddychaniem i zwiększona męczliwość. Nieprawidłowe ułożenie głowy i napięcie mięśni karku może powodować dolegliwości bólowe. Przy długotrwałej wadzie postawy plecy mogą ulec trwałej deformacji (pojawia się garb piersiowy).
Jak rozpoznać nadmierną kifozę piersiową u dziecka?
Zaawansowana wada postawy polegająca na zaokrągleniu pleców u dziecka jest dość łatwa do rozpoznania, ale jej pierwsze symptomy można przeoczyć. Warto uważnie obserwować dziecko i zwracać uwagę na to, czy się garbi. Wczesne objawy okrągłych pleców to wystające łopatki i brzuch, płaska klatka piersiowa i głowa wysunięta do przodu. Nadmierna kifoza piersiowa może powodować spłycenie oddechu dziecka i przyczyniać się do ograniczeń ruchowych. Jeśli nasz podopieczny szybko się męczy i niechętnie podejmuje aktywności ruchowe, warto przyjrzeć się postawie jego ciała.
Okrągłe plecy u dziecka – metody leczenia
Jeśli u dziecka rozpoznana zostanie wada postawy określana jako okrągłe plecy, konieczna jest fizjoterapia. Rehabilitacja pleców okrągłych ma na celu normalizację napięcia mięśniowego i wzmocnienie siły mięśni podtrzymujących kręgosłup. Indywidualnie dobrane i regularnie wykonywane ćwiczenia pozwalają skorygować nieprawidłowości i zapobiegają ich ponownemu pojawieniu się. Ważne jest również, by dziecko nauczyło się utrzymywać prawidłową postawę ciała – jeśli nadal będzie się garbić, wada powróci [3].
Ćwiczenia stosowane w leczeniu pleców okrągłych u dzieci polegają na rozciąganiu przykurczonych mięśni piersiowych, zwiększeniu ruchomości barków i wzmacnianiu mięśni grzbietu oraz mięśni brzucha. Sprawdza się też terapia manualna prowadząca do rozluźnienia napięcia mięśni.
Do metod profilaktyki pleców okrągłych należy przede wszystkim wpajanie dziecku zasad właściwej postawy ciała i zachęcanie do aktywności ruchowej [4].
- Marek Kluszczyński1, Jan Czernicki2, Janusz Kubacki Ocena plurimetryczna zmian krzywizn kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej w 10 letniej obserwacji u dzieci i młodzieży, Postępy rehabilitacji (2), 5 – 12, 20153.
- Dariusz Skawińskii in., OCENA POZIOMU WIEDZY Z ZAKRESU PROFILAKTYKI WAD POSTAWY WŚRÓD DZIECI I MŁODZIEŻY, Studia Medyczne 2011; 21: 15– 21.
- Wisława Ostręga, Wady postawy u dzieci i młodzieży. Przyczyny powstawania i zapobieganie w domu i szkole, Ośrodek Rozwoju Edukacji Warszawa 2014.
- Górecki, Andrzej i in., Profilaktyka wad postawy u dzieci i młodzieży w środowisku nauczania i wychowania – rekomendacje ekspertów, Polish Annals of Medicine . 2009, Vol. 16 Issue 1, p168-177.